Monopoly bordspel maken

Op zoek naar een uniek en zelfgemaakt cadeau of ben je dol op spelletjes? Maak dan je eigen versie van het Monopolyspel! Monopoly staat al jaren garant voor veel speelplezier. Het merk Hasbro komt nog steeds met nieuwe varianten en je kunt het spel in verschillende thema's terugvinden in de winkel. Een eigen versie vonden wij in elk geval super leuk om te maken en erg leuk om te geven. Je kunt het bovendien zo uitgebreid maken als je het wilt. Wat heb je nodig om een eigen versie van dit spel te maken? Aan de hand van een persoonlijk voorbeeld wordt het stap voor stap uitgelegd.

Wat heb je nodig voor het spel Monopoly?

Spelbord - Adobe Photoshop

- Printadres. Je kunt het bord op forex-materiaal laten afdrukken, dit kost ongeveer vijfentwintig euro. Liever goedkoper? Je kunt het spelontwerp ook op papier of stickervel afdrukken en het plakken op een tweedehands- of blanco spelbord.

7 spelpionnen, 20 hotels en ongeveer 62 huisjes

- Een oven voor het afbakken van de FIMO-klei - 2 à 3 pakken FIMO-klei. Je kunt de huisjes en hotels en pionnetjes natuurlijk ook van ander materiaal maken

Optioneel: acrylverf om de klei te beschilderen. Met de kleuren zwart, wit, rood, blauw en geel kun je alle kleuren maken

Optioneel: fijne kwasten Optioneel: aluminiumfolie als ondergrond voor het verven

Speelgeld en 45 eigendomsbewijzen - Adobe Photoshop (of eventueel Word)

- Schaar. Dit onderdeel vereist véél knipwerk

- Printpapier. Het is aan te raden om normaal papier voor het geld en een wat dikker papier voor de eigendomsbewijzen te gebruiken

Spelhandleiding, Algemeen Fonds-kaart, Kans-kaart en dobbelstenen - Adobe Photoshop (of eventueel Word)

- Papier - 2 of 3 dobbelstenen

Wat je nodig hebt, hangt af van de hoeveelheid tijd die je eraan wilt besteden. Aan dit spel hebben twee mensen een maand gewerkt. Met name het ontwerpen van het bord is tijdrovend, juist omdat de mogelijkheden eindeloos zijn. In principe kan je alles zelf maken, maar dat hoeft niet. Als je er voor kiest om de straatnamen aan te passen, wees je er dan bewust van dat ook alle straateigendommen moeten matchen met het bord. Wanneer je niet alles zelf wilt maken, kun je een tweedehands Monopolyspel op bijvoorbeeld marktplaats kopen. De onderdelen die je niet zelf maakt, zijn dan te vervangen met originele spelonderdelen.

Het maken van het spel vereist voornamelijk werk in een foto bewerkingsprogramma, zoals Adobe Photoshop. Het is daarom een plus als je handig bent met dit programma. Heb je geen Adobe Photoshop? Geen probleem. Download de proefversie en maak een maand lang gratis gebruik van het programma. Deze is legaal te downloaden.

*De aantallen die je nodig hebt, zijn gebaseerd op een deluxe editie spelbord.

Het spelbord ontwerpen

Zoek een digitaal spelbord

Allereerst begin je met het spelbord dat gebaseerd is op het originele Monopolyspel van Hasbro. Uiteraard kan je deze helemaal zelf maken, maar het scheelt tijd om een bestaande afbeelding van een spelbord als basis te gebruiken. In Adobe Photoshop kun je dit bord vervolgens naar eigen smaak aanpassen. Gebruik voor een mooi printresultaat een grote afbeelding met veel pixels. Bij het kiezen van het basisbord is het slim om te bedenken hoe uitgebreid je het bord wilt hebben. Hoe breder het bord, hoe meer bewerkingen het met Adobe Photoshop kost. Voorbeelden van basisborden zijn onder andere te vinden hier en op Deviantart.

Een thema kiezen

Eenmaal een basisbord gekozen, begint het creatieve gedeelte. Wat wil je met je bord? Je kunt er allerlei thema's op loslaten zoals Sjakie en de chocoladefabriek, Game of Thrones, sociale media, barbieland en ga zo maar door. Je kunt het spel ook specifiek richten op de persoon of groep voor wie het bestemd is.

Thema voor een speciale editie

Het bord dat Elena en ik hebben gemaakt was ter ere van Susan's 25e verjaardag en tevens housewarming. Het thema gaat over alle steden waar de ontvanger van het cadeau heeft gewoond. De straatnamen zijn daarom gebaseerd op plekken die leuke herinneringen oproepen of waar deze persoon veel is geweest. Zo is er de geboortestad met straatnamen van het huisadres, de middelbare school en het plaatselijke winkelcentrum. In de stad van de studententijd staan de universiteit, de grote markt, de uitgaansstraat en de sportvereniging centraal. Als je in een bepaalde stad meer inspiratie hebt voor straatnamen, is het mogelijk hier meer straatkleuren aan te wijden. In dit voorbeeld is er gebruik gemaakt van een deluxe spelbord als basis. In deze versie zit een extra ronde, die in het voorbeeld over de buitenlandse reizen van Susan gaan.

Afbeeldingen bewerken voor je spelbord

Je kunt ervoor kiezen om de originele afbeeldingen van het bord te gebruiken, maar je kunt het origineler maken door ook andere te zoeken. In het voorbeeld zijn andere afbeeldingen gekozen voor de stations, algemeen fonds, kans, gevangenis en het betalen van belasting en dergelijke. Je kunt allerlei leuke afbeeldingen vinden op het internet. Zolang je geen commercieel doel hebt met het spel, zijn ze in veel gevallen te gebruiken. Wat betreft het invoegen van de verschillende afbeeldingen scheelt het tijd als je al wat handigheid hebt met Adobe Photoshop. Juist in deze fase kun je creatieve spelregels bedenken die van toepassing zijn op de persoon. Als de ontvanger een student is, kun je bijvoorbeeld ‘Aflossing studieschuld - Betaal €100’ invoegen. Hierboven vind je het spelbord dat wij hebben gemaakt. (Download de afbeelding om deze uit te vergroten zonder dat het onscherp wordt.)

Spelbord laten afdrukken

Als je spelbord klaar is, kun je deze ergens laten printen. Printzaken vragen vaak om een PDF versie van het bestand. In Adobe Photoshop kun je het bestand opslaan als PDF: klik op 'bestand' gevolgd door 'opslaan als' en selecteer in de lijst 'Adobe PDF'. Een voorbeeld waar je het spelbord kan laten drukken is: viamartine.com. Ze hebben hier geen hardboard waarvan puzzels en bordspellen vaak zijn gemaakt, maar forex is een goede vervanger. Forex is een zwarte kunststof met een dikte van 5 mm. Viamartine heeft verschillende formaten, je kunt mailen of een ander formaat mogelijk is. Uiteraard kun je het bord ook op andere materialen laten drukken.

In het voorbeeld is gekozen voor forex in formaat van 30x30 (€ 26,95). Dit formaat is geschikt om op te kunnen spelen, maar er is niet veel ruimte. Dit betekent dat je kleine huisjes moet maken, of dat je het niet erg moet vinden als de huisjes niet netjes naast elkaar passen op een straat.

Spelattributen maken van FIMO-klei

De spelattributen kun je met FIMO-klei maken. Deze klei is makkelijker te vormen als het wat zachter is. Je kunt het opwarmen door het te kneden met je handen of door het in een plastic zakje in een kom met warm water te leggen. Ook hier kun je iets anders verzinnen dan de traditionele pionnen, huizen en hotels.

Huisjes

Het is nog best lastig om de huisjes te maken, houd ze daarom zo simpel mogelijk. Aangezien er weinig bordruimte is op een straat, moeten het kleine huizen worden. Met FIMO kun je op de volgende manier veel huisjes in één keer maken: kneed de klei tot een lange rol en maak deze tot een lange, vierkante rol. Uit deze rol snijd je vierkante blokjes van ongeveer een halve centimeter. Snijd op dezelfde manier de daken uit een driehoekige rol. Plaats deze vervolgens op de vierkante blokjes en bak ze af in de oven. Als je met een draad snijdt, kun je de twee rollen ook eerst op elkaar plaatsen en dan pas snijden. Wij hebben de vierkante delen goud geverfd en de daken oranje. Voor het aanbrengen van details als ramen en deuren kun je een fineliner gebruiken of met een zeer fijne kwast verven.

Hotels

Geïnspireerd door het programma Spongebob, waar Spongebob in een ananas woont, hebben Elena en ik gekozen voor fruithotels. Voor ieder fruitsoort zijn er met FIMO twee stuks gemaakt: ananas, aardbei, tomaat, citroen, appel, peer en een blauwe bes. Als de fruitvormen klaar zijn, kunnen ze in de oven. Eenmaal afgekoeld, kun je de fruithotels tot leven laten komen met een likje verf. Je kunt ook FIMO-kleuren kiezen die overeenkomen met de fruitkleur, in dat geval hoef je niet meer te verven. Als finishing touch zijn ook hier ramen en deuren toegevoegd. Optioneel: aflakken met een glanslak. Het ziet er mooi uit en de verf op de spelattributen raakt minder snel beschadigd. Je kunt de glanslak bij een hobbywinkel kopen.

Spelpionnen

De spelpionnen zijn geheel naar wens te maken. Heeft degene voor wie je het maakt (of jijzelf) een bepaald lievelingsdier? Dan kan je deze in verschillende kleuren maken. Kies je voor een hele beestenboel dan is het slim de relatief makkelijke dieren te maken. Op de afbeelding rechts is gekozen voor verklede poppetjes in dierenkleding. Waarom? Dieren kunnen vrij tijdrovend zijn om te maken en een simpel figuur bestaand uit een romp met een hoofd is dat niet. Door het toevoegen van uiterlijke kenmerken van het dier, zoals een staart en spitse oren, is het dierenpionnetje vrij snel herkenbaar.

Tip: druk de spelpionnen licht tegen de ondergrond aan, zodat deze na het afbakken goed kunnen blijven staan.

Overige spelattributen

De monopoly reiseditie heeft nog extra spelattributen, namelijk vijf sleutels. Deze worden gebruikt voor Kans- en Algemeen Fonds-regels. In de reiseditie pak je een sleuteltje wanneer je 'verlaat de gevangenis zonder betalen' gooit. Je kunt dit sleuteltje gebruiken om weer uit de gevangenis te komen. In het voorbeeld wordt gebruik gemaakt van deze regel.

Printen van speelgeld en eigendomsbewijzen

Dit is het technische gedeelte van het maken van een eigen spel en dit gedeelte heeft Elena vooral uit gepuzzeld. Zowel de eigendomsbewijzen als het geld moeten allemaal op een slimme manier geprint worden. Eigendomsbewijzen

Het aantal eigendomsbewijzen is gelijk aan het aantal straten, stations en nutsbedrijven op het bord. Het maken van de eigendomsbewijzen is vrij technisch en kost veel tijd. Waarom? Dit klusje bestaat voornamelijk uit het digitaal kopiëren en naast elkaar plakken van alle straten en stations van het bord op een printbaar formaat (bijvoorbeeld A4). Daarnaast moet je zorgen dat de juiste informatie op het eigendomsbewijs staat en dat je een zelfde afbeelding maakt met de achterkanten van deze eigendomsbewijzen. Het kan een aantal mislukte prints kosten om uit te vinden hoe de eigendomsbewijzen op de juiste wijze dubbelzijdig worden geprint. Het is aan te raden om hier een dikker soort papier voor te gebruiken. Eenmaal uitgeprint, mag je alle eigendomsbewijzen uitknippen en sorteren.

Speelgeld

Het speelgeld maak je op dezelfde manier als de eigendomsbewijzen, behalve dat deze op normaal printpapier kunnen worden afgedrukt. In het voorbeeld is gekozen voor verschillende soorten valuta, maar zonder dat deze daadwerkelijk andere waarde hebben dan het bedrag in euro's. Anders zou het spel onnodig ingewikkeld worden. De valuta's zijn gekozen op basis van de verschillende reisbestemmingen die de ontvanger van dit spel heeft gehad. Er is gekozen voor € 500 (Europese euro), $ 100 (Amerikaanse dollar), ₫ 50 (Vietnamese dong), ฿ 20 (Thaise Baht), ƒ10 (Oud-Nederlandse Gulden), £ 5 (Britse Pond) en ៛ 1 (Cambodjaanse Riel). Vrij arbeidsintensieve klus om te knippen en te sorteren. Des te meer reden om dit project met meerdere mensen te doen ;)

Originele Algemeen Fonds- en Kans-kaarten, persoonlijke handleiding en handige speldoos

Naast het ontwerpen van het spelbord, komt ook veel creativiteit kijken bij het maken van regels voor de Algemeen Fonds- en Kans-kaarten. Daarnaast is het leuk om een handleiding te beginnen met een persoonlijk voorwoord en dit alles te verpakken in een eigen versierde speldoos

Handleiding Je bent nog vooral bezig geweest met het vormgeven, nu komt het aan op googelen en schrijven. Daarnaast kan je in de handleiding iets vertellen over de aanleiding van deze bijzondere editie en waarom je voor bepaalde vormgeving hebt gekozen. De handleiding in het voorbeeld begint met de geschiedenis en leuke weetjes van het originele Hasbro-Monopolyspel, gevolgd door een zelfgeschreven voorwoord over de aanleiding van het spel. De inhoud van het spel en de spelregels worden daarna uitgelegd. Moeite met het schrijven van de handleiding? Op Info.nu staan artikelen over de geschiedenis en weetjes van het spel. De spelregels zijn eenvoudig te googelen, maar vereisen, afhankelijk van je spelbord, wellicht een aanpassing.

Algemeen fonds- en Kans- kaarten Wees creatief en maak het spel een stuk leuker met originele Algemeen Fonds- en Kans- kaarten. Bijvoorbeeld "Je bent dronken en ziet alles dubbel. Tel de ogen van de dobbelstenen bij elkaar op en vermenigvuldig deze" of "Treinstaking. De volgende keer dat je op een station komt hoef je niets te betalen aan de eigenaar". Verzin hier gekke regels die van toepassing zijn op de persoon of de stad waarin degene woont. Je kunt ook actuele zaken van het nieuws erin verwerken: de economische crisis, de loslopende wolf, ontdekt worden op foutieve/belachelijke declaraties, et cetera.

Voor de verwerking van de regels op de kaarten, kun je kiezen voor uitgebreid of simpel: één regel per kaartje of alle regels op één kaart. De eerste manier is gebruikelijk voor het klassieke Monopolyspel, de tweede is gebaseerd op de Monopoly reiseditie. Wij hebben gekozen voor alle regels op één kaart en dat werkt als volgt: Wanneer je op een Kans of Algemeen Fonds vakje eindigt, gooi je drie dobbelstenen. Doe de Kans of Algemeen Fonds opdracht voor het aantal ogen wat je gooide. Bijvoorbeeld: je eindigt op Kans en gooit 9. Je opdracht is dan nummer 9 op de Kans-lijst. Voor het maken van de kaarten zijn in totaal tweeëndertig regels nodig. Elke kaart krijgt zestien opdrachten, genummerd van 3 tot 18. (Je start bij nummer 3, omdat je driemaal een 1 kan gooien.)

De speldoos

Een doos voor je eigengemaakte spel is niet noodzakelijk, maar wel leuk. Je kunt vaak bij de kringloop wel een spel kopen voor 1 à 2 euro met hetzelfde formaat. Indien je al van plan was een tweedehands Monopolyspel te kopen, is deze doos ook uitermate geschikt. De doos kun je vervolgens beschilderen naar eigen wens. Op deze manier heb je alle spelonderdelen persoonlijk verpakt èn op één plek.

Ben je van plan zelf een versie te maken? Veel succes gewenst!